Irena Konopacka-Semadeni ps. Konstancja

Urodzona 5 V 1901 r. w w Hołuzji na Wołyniu, córka Wojciecha Antoniego Konopackiego i Konstancji z Zaleskich. W dzieciństwie Ireny rodzina straciła majątek znajdujący się w jej posiadaniu od 1736 r. Po zamieszkaniu w Konotopie ojciec podjął pracę na kolei. Córka uczyła się w szkole w Moskwie przebywając w internacie dla polskich uczennic. W 1917 zmarła matka Ireny, której po wybuchu rewolucji bolszewickiej, udało się wyjechać do Polski. Ojca – inżyniera władze nie wypuściły z ZSRR, zmarł w 1953 r.

W Warszawie Irena uczęszczała do gimnazjum H. Gepnerówny uzyskując maturę w 1920 r. Utrzymywała się z korepetycji. W 1925 r. ukończyła Państwowy Instytut Dentystyczny, po czym została asystentką prof. Meissnera (1926–1932) w Klinice Chirurgii Stomatologicznej. Od 1928 pracowała dodatkowo jako stomatolog w Banku Polskim w Warszawie. W latach 1932–1935 była lekarzem wolontariuszem w Klinice Położnictwa i Chorób Kobiecych Uniwersytetu Warszawskiego, pod dyrekcją prof. A. Czyżewicza. W 1927 poślubiła Tadeusza Semadeniego, sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie. Miała dwóch synów.

W czasie okupacji Tadeusz Semadeni brał czynny udział w konspiracji, m.in. działał w Departamencie Sprawiedliwości Delegatury Rządu; w 1944 został wiceprezesem Rady Programowej Stronnictwa Pracy. Dr Irena Semadeni w głównej mierze utrzymywała rodzinę prowadząc prywatną praktykę dentystyczną. Równocześnie uczestniczyła w działalności konspiracyjnej AK. Przez długi czas była opiekunką cichociemnych, tzw. ciotką, w komórce podległej cioci Antosi – Michalinie Wieszeniewskiej. Opiekowała się trzynastu skoczkami, m.in. B. Piątkowskim Dżulem.

W Powstaniu Warszawskim miała przydział do szpitala ZUS na ul. Czerniakowskiej, wkrótce jednak otrzymała rozkaz objęcia szpitalika przy ul. Okrąg 4a. Mąż jej był sędzią powstańczego sądu specjalnego osądzającego kolaborantów, lecz brał też udział w walkach bat. Golski, w którym walczył ich starszy syn Allan Andrzej Alik. Obydwaj – ojciec i syn – polegli 19 sierpnia w walkach o Politechnikę. Dr Irena Semadeni Konstancja – jako pseudonim przybrała imię matki – dowiedziała się wkrótce o ich śmierci i zabrała do siebie na Czerniaków młodszego syna, dziesięcioletniego Zbigniewa. W szpitalu pracowała bezustannie, operując rannych i kierując personelem złożonym głównie z młodziutkich harcerek. Była najtroskliwszą opiekunką coraz liczniejszych rannych.

Na Czerniakowie najcięższe walki toczyły się w drugiej dekadzie września. Szpital na Okrąg 4a został zbombardowany, potem przeniesiony kolejno na Okrąg 2 i Wilanowską 18. Po wycofaniu się z dzielnicy zdziesiątkowanych oddziałów Radosława, dr Konstancja poleciła sanitariuszkom opuścić szpital, któremu usiłowano nadać pozory cywilnego. Sama pozostała z rannymi. Niemcy wkraczając na Czerniaków mordowali masowo rannych, personel sanitarny i ludność cywilną. W szpitalu dr Konstancji oficer SS osobiście przeprowadził egzekucję rannych, zastrzelił kolejno stu dziesięciu, każąc lekarce stwierdzać zgon. Udało się jej ocalić siedemnastu, narażając własne życie. Następny niemiecki oficer zgodził się na ewakuację pozostałych przy życiu, ale sądzono, że zginęli. Dopiero przed paru tygodniami do Polskiego Radia zgłosił się jeden z nich – jak się okazało, kilku ocalało. Ocalało też siedmiu najciężej rannych, którzy pozostali przy dr Konstancji i których przenosiła z Czerniakowa do Śródmieścia przy pomocy cywili. Jedną z rannych – harcerką sanitariuszką Niną Bemówną – opiekowała się przez kilka miesięcy.

Po powstaniu dr Semadeni przebywała przez pewien czas na wsi w okolicy Miechowa. W 1945 r. wyjechała do Gdańska, gdzie została adiunktem i kierownikiem Kliniki Stomatologicznej Akademii Medycznej. Równocześnie podjęła studia lekarskie, przyjęta na IV rok. W 1948 zaliczyła wszystkie obowiązujące zajęcia i zaczęła zdawanie egzaminów dyplomowych. 1 VI 1950 Rada Naukowa Wydziału Lekarskiego przyznała jej stopień doktora medycyny. W listopadzie 1950 objęła stanowisko zastępcy profesora i kierownika Katedry Chirurgii Stomatologicznej Pomorskiej AM w Szczecinie. W 1955 otrzymała tytuł docenta, w 1961 profesora nadzwyczajnego. Oprócz kierowania Kliniką pełniła wiele funkcji naukowych i społecznych. Pod koniec lat sześćdziesiątych zdrowie jej zaczęło się załamywać. Najcięższym – bo uniemożliwiającym pracę chirurga – było zanikanie nerwów w prawej ręce. W 1969 przeszła na faktyczną emeryturę i powróciła do Warszawy. Formalną emeryturę otrzymała w 1971 r.

Zmarła 8 kwietnia 1984 r. w Warszawie.

Odznaczona Krzyżem Walecznych za udział w Powstaniu Warszawskim, nadanym przez polskie władze emigracyjne w Londynie w 1949 r., a przekazanym do Polski w początku lat osiemdziesiątych. Odznaczona również Krzyżem Kawalerskim Odrodzonej Polski i in.

opr. Ewa Orlikowska-Krasnowolska