Jan Emanuel Łoziński ps. Wolak

Jan Emanuel Łoziński, pseudonim Wolak, urodził się w Warszawie w dniu 28 kwietnia 1922 r.

We wrześniu 1939 r. był uczniem II kl. Liceum im. Adama Mickiewicza oraz od listopada 1939 r. – uczestnikiem konspiracji (organizacja tajnej drużyny harcerskiej, kolportaż prasy podziemnej).

Od września 1941 r. w konspiracji ZWZ, następnie w AK, przeszedł przeszkolenie strzeleckie i sanitarne.

Wspólnie z matką i siostrą mieszkał w Warszawie przy ul. Świętokrzyskiej 17, w lokalu, który do 1943 r. był wykorzystywany do transportu żywności i broni do getta, piwnice zaś udzielały przejściowego schronienia osobom wyprowadzanym z getta do różnych punktów miasta.

We wrześniu 1943 r. przeniesiony został do 2 kompanii 2l p.p. AK batalionu Bełt (nazwa batalionu była pseudonimem konspiracyjnym jego dowódcy, inż. Irwina Brenneisena)

Od 1 stycznia 1944 został odkomenderowany do Szkoły Podchorążych, którą ukończył w trybie przyspieszonym w czerwcu 1944 r. w stopniu kaprala.

W Powstaniu Warszawskim Wolak walczył od 1 sierpnia 1944 do dnia kapitulacji w plutonie, który organizował, budował i bronił barykady w Alejach Jerozolimskich 17 (dziś nr 23). Barykada ta przecinała ważne dla Niemców połączenie strategiczne wschód-zachód, przez które w pierwszych dniach powstania przejeżdżały za Wisłę niemieckie czołgi i kolumny wojska. W miejscu tym koncentrował się ogień nieprzyjaciela raniąc lub zabijając wielu powstańców, łączniczek i mieszkańców miasta. Mimo zaciekłych ataków Niemców, którym bardzo zależało na odzyskaniu tej ważnej dla nich drogi komunikacyjnej, mimo użycia czołgów, goliatów, ciężkiej i lekkiej broni maszynowej, barykada przetrwała do końca powstania.

Po upadku Starego Miasta przejście to umożliwiło ewakuację kilku tysięcy rannych do szpitali  zorganizowanych w rejonie ulic: Kruczej, Hożej, Wspólnej i innych.

W innych akcjach batalionu Wolak brał udział w budowie i obronie drugiej barykady, zamykającej Niemcom przejście z Muzeum Narodowego do Śródmieścia.

W dniu 27 IX 1944 na wniosek Dowódcy Podobwodu Śródmieście Wolak został awansowany do stopnia plutonowego i odznaczony za wyróżnianie się w walce przez Dowódcę Armii Krajowej – Krzyżem Walecznych.

W dniu 2 października 1944 r. został wywieziony do obozu jenieckiego w Lamsdorf, Stalag 318/VIIIF (obecnie Łambinowice), następnie pieszo ewakuowany przez hitlerowców do Bawarii. Uwolniony przez Amerykanów 15 IV 1945 r., powrócił do Polski w sierpniu 1946 r.

Dr Jan Łoziński ukończył studia lekarskie w roku 1950.

W 1965 r. uzyskał w Akademii Medycznej w Warszawie stopień naukowy doktora medycyny.

Zmarł po długotrwałej chorobie w dniu 26 grudnia 1992 w Warszawie.

Opr. Halina Oziemska-Łozińska