Maria Uklejska - Zakrzewska ps. Marysia

Do Związku Harcerstwa Polskiego wstąpiła 15 kwietnia 1932 r.

W 1938 r. zdała maturę ogólnokształcącą w prywatnym gimnazjum Wandy Posselt-Szachtmajerowej w Warszawie. Następnie w roku akademickim 1938/39 rozpoczęła studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim.

Wrzesień 1939 spędziła w Warszawie, pracując w pierwszych dniach w harcerskim punkcie opieki nad uchodźcami na Dworcu Głównym. W roku 1939/1940 udzielała lekcji. W 1942 ukończyła Prywatną Żeńską Szkołę Architektury im. Stanisława Noakowskiego. Od 13 lipca 1942 do 1 sierpnia 1944 pracowała w administracji Wytwórni Siatek Drucianych w Warszawie, ul. Leszno 89, której właścicielem był Jej ojciec – Józef Uklejski. W lokalu tej wytwórni mieścił się (do wiosny 1943 r., kiedy ze względu na walki w pobliskim getcie został dla bezpieczeństwa zlikwidowany) konspiracyjny magazyn broni i archiwum prasy AK. Również w lokalu wytwórni została przygotowana i stąd zawieziona do Krakowa bomba użyta w zamachu na generała Friedricha Krügera.

W okresie od marca 1942 do lipca 1944 przeszła przeszkolenie sanitarne oraz przeszkolenie z bronią Wojskowej Służby Kobiet organizowane przez Służbę Sanitarną V Obwodu AK (komendantka: Anna Krassowska /zamężna Milewska/, komendantka punktów sanitarnych tego rejonu Mokotowa: Anna Danuta Staniszkis „Jagienka”, która odbierała od grupy przysięgę). Praktykę sanitarną odbyła w szpitalu św. Rocha przy Krakowskim Przedmieściu 26/28 (obok Uniwersytetu) w Warszawie. Przeszkolenie teoretyczne przechodziła w różnych lokalach, m.in.: swoich rodziców – Marii i Józefa Uklejskich, ul. Marszałkowska 9 m. 52, pp. Krassowskich, ul. Nowogrodzka 7 m. 7 oraz pp. Lipińskich przy ul. Siennej (brak informacji o numerze ulicy i mieszkania).

Punkt zbiórki grupy w czasie alarmu 29/30 lipca 1944 mieścił się w mieszkaniu rodziców Marii Zakrzewskiej – Marii i Józefa Uklejskich, gdzie również przebywała. Następnego dnia, czyli 31 lipca 1944 r., została przydzielona jako sanitariuszka do Komendy V Obwodu AK (dowódca ppłk. Aleksander Hrynkiewicz „Przegonia”). 31 lipca i 1 sierpnia objeżdżała rowerem szereg adresów, przekazując ustnie polecenia Komendy Mokotowa wskazanym osobom do stawienia się w punktach zbiórki 1 sierpnia. Dnia 1 sierpnia 1944 r. około godziny 16-tej zameldowała się do służby w Komendzie Mokotowa w gmachu Państwowego Instytutu Higieny  przy ul. Chocimskiej 24, gdzie została przydzielona jako sanitariuszka.

4 sierpnia 1944, po całkowitym opanowaniu tej części miasta przez Niemców, oddziały bojowe po zmroku wyszły przez przygotowany wcześniej podkop, a personel sanitarny przeszedł do pobliskiego szpitala przy ul. Chocimskiej 5. Była tam sanitariuszką do 15 sierpnia, kiedy przeszła z niewielką grupą młodzieży przez Czerniaków, Dolny Mokotów i okolice Królikarni na ulicę Puławską na polski Mokotów. Od 20 sierpnia była sanitariuszką w szpitalu mieszczącym się w klasztorze ss. Franciszkanek Misjonarek ul. Racławicka 14 (wejście od ul. Misyjnej, obecnie ul. Dożynkowej). Był to szpital polowy BASZTY B1. W szpitalu tym była do kapitulacji Mokotowa 27 września 1944, potem wywieziona razem z rannymi do obozu przejściowego na terenie toru wyścigów konnych na Służewcu. Zbiegła z obozu ok. 5 października 1944 r. Czas do wyzwolenia Warszawy spędziła na wsi w okolicy Brzostowca koło Rawy Mazowieckiej, a następnie we wsi Olcza pod Zakopanem. Do Warszawy wróciła w marcu 1945 r. i przystąpiła do uruchamiania rodzinnej wytwórni siatek drucianych (pod adresem ul. Srebrna 9). Pracowała w niej do 1 stycznia 1950, kiedy przedsiębiorstwo zostało zlikwidowane. Studiowała na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego w zakresie historii sztuki. Stopień magistra filozofii uzyskała w 1955 roku.

Następnie pracowała kolejno jako:

-          kreślarz w Biurze Projektów Miastoprojekt Stolica (1951)

-          starszy redaktor w Państwowym Instytucie Wydawniczym (1952-1959)

-          starszy asystent w Muzeum Narodowym w Warszawie (1961-1964)

-          starszy towaroznawca w Biurze Handlu Zagranicznego „DESA” (1964-1967)

-          Centralne Biuro Wystaw Artystycznych (1967-1973)

-          Sekretarz Rady Naukowej i kierownik Referatu Zagranicznego Instytutu Sztuki PAN (1973 do przejścia na emeryturę w 1980).

Miała dwie córki: Krystynę i Julię.