Hanna Żabińska-Petrynowska

Urodziła się 23 lutego 1901 r. w Warszawie. Siostra Jana Żabińskiego, zoologa, wieloletniego dyrektora warszawskiego Ogrodu Zoologicznego.

Ukończyła szkołę P. Hewelke. Po studiach medycznych. uzyskała w 1924 dyplom lekarza na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1935 pracowała jako rejonowa lekarka chorób dziecięcych Miejskiej Pomocy Lekarskiej w Warszawie

W 1940 mąż jej, dr Marian Petrynowski, lekarz zakładowy Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych (PWPW), uczestnik konspiracji, został aresztowany, po czym wywieziony do obozu w Mauthausen, gdzie po trzech miesiącach został zamordowany. Po uwięzieniu męża dr Petrynowska objęła po nim funkcję lekarza zakładowego PWPW. Była uczestniczką konspiracji w sanitariacie ZWZ/AK, w grupie PWB 17 przy Komendzie Głównej AK.

W czasie Powstania Warszawskiego w gmachu PWPW przy ul. Sanguszki 1 zorganizowała i kierowała szpitalem polowym. Mimo że była lekarzem dziecięcym, przeprowadzała poważne operacje ratujące życie rannych powstańców i cywilów. Kierowała licznym personelem sanitarnym, który w miarę nasilania się walk na Starym Mieście stopniowo się wykruszał. Ranne i poległe sanitariuszki zastępowały ochotniczki. Dr Rana – taki pseudonim przyjęła po śmierci męża dr Petrynowska – pracowała bez wytchnienia, niemal bez snu, ponad siły.

Po wycofaniu się w ostatnich dniach sierpnia powstańczych oddziałów z gmachu PWPW dr Rana pozostała ochotniczo wraz z częścią personelu i ciężko rannymi, których nie można było ewakuować.

Gdy Niemcy wtargnąwszy do podziemi, w których znajdowali się opatrywani właśnie ranni, zaczęli rzucać granaty, dr Rana wybiegła naprzód, wołając, by przestali – jest to szpital. Kolejne granaty zabiły dr Ranę, sanitariuszkę Janinę Firlejównę i rannych.

Pozostawiła dwoje dzieci – syna Jerzego i córkę Irenę, obecnie lekarkę.

Dr Rana była odznaczona w 1942 r. Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami i pośmiertnie Krzyżem Virtuti Militari V klasy.

Opr. Ewa Orlikowska-Krasnowolska